Κλιματική αλλαγή: Ο ρόλος των επιχειρήσεων και η υπέρβαση του Τραμπισμού από την πραγματικότητα

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Αν και πολλές κυβερνήσεις ανά τον κόσμο διστάζουν ή καθυστερούν να λάβουν αποφασιστικά μέτρα, παρατηρείται ότι σημαντικό μέρος των πρωτοβουλιών για την αντιμετώπισή της προέρχεται από τον ίδιο τον επιχειρηματικό κόσμο — και ιδιαίτερα από μεγάλες αμερικανικές εταιρείες. Το παράδοξο εδώ είναι πως αυτές οι εταιρείες, παρότι επηρεάζονται αρνητικά από τη ρύθμιση των εκπομπών και τις κλιματικές πολιτικές, επιλέγουν να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στη μετάβαση προς μια βιώσιμη οικονομία.

Αυτό οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, η οικονομική λογική. Οι φυσικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής — πυρκαγιές, πλημμύρες, ακραία καιρικά φαινόμενα — πλήττουν τις υποδομές, την εφοδιαστική αλυσίδα και τη ζήτηση. Πολλές εταιρείες, από την Apple και τη Google μέχρι την General Motors και τη BlackRock, αντιλαμβάνονται ότι η απραξία κοστίζει περισσότερο από τη δράση. Δεύτερον, η πίεση από τους καταναλωτές και τους επενδυτές για βιώσιμες πρακτικές γίνεται ολοένα και πιο έντονη. Οι εταιρείες καλούνται να αποδείξουν κοινωνική υπευθυνότητα, όχι μόνο για λόγους εικόνας, αλλά και ως ζήτημα μακροπρόθεσμης επιβίωσης.

Σημαντικό μέρος των πρωτοβουλιών για την αντιμετώπισή της κλιματικης αλλαγής προέρχεται παραδόξως από τον επιχειρηματικό κόσμο γιατί αντιλαμβάνονται τους οικονομικούς κινδύνους και την πίεση από τους καταναλωτές και επενδυτές.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος του Ντόναλντ Τραμπ ως αρνητή της κλιματικής αλλαγής εμφανίζεται σχεδόν αναχρονιστικός. Κατά την προεδρία του (2017–2021), οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τη Συμφωνία του Παρισιού, ενώ ευνοήθηκε έντονα η παραγωγή ορυκτών καυσίμων. Ο Τραμπ υποβάθμισε τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και αρνήθηκε την επιστημονική συναίνεση γύρω από την κλιματική κρίση. Ωστόσο, παρά τις πολιτικές του, πολλές πολιτείες (όπως η Καλιφόρνια), πόλεις και ιδιωτικές εταιρείες συνέχισαν να εφαρμόζουν φιλόδοξες κλιματικές στρατηγικές. Στην ουσία, η αγορά και η κοινωνία δεν ακολούθησαν την οπισθοδρόμηση του Λευκού Οίκου.

Ακόμα και μετά την αποχώρησή του από την προεδρία, ο λόγος του Τραμπ περί "κατασκευασμένης απάτης" και υπερβολικής ρύθμισης δεν φαίνεται να έχει σοβαρή επίδραση στη γενική τάση της αγοράς. Αντιθέτως, η πραγματικότητα της κλιματικής κρίσης και οι πιέσεις από τους διεθνείς εταίρους επιταχύνουν τη μετάβαση. Το φαινόμενο αυτό δείχνει πως η "Τραμπική" άρνηση του προβλήματος δεν επηρεάζει καθοριστικά τη στρατηγική των επιχειρήσεων.

Ο Τραμπ μπορεί να συντελέσει στην επιβράδυνση των ενεργειών μετριασμού και εξάλειψης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, διότι η συμβολή των ΗΠΑ είναι πάρα πολύ σημαντική στο όλο εγχείρημα. Αυτό το εγχείρημα χρειάζεται παγκόσμια συνεννόηση. Είναι μία προσπάθεια παρόμοια με το σχέδιο Marshal που ανοικοδόμησε τον δυτικό κόσμο μετά τον 2ο Παγκόσμο Πόλεμο. Οι ΗΠΑ ως κρατική οντότητα, χρειάζονται διότι έχουν μεγάλη δύναμη επιρροής. Αλλά η προσπάθεια κατά των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής δεν θα σταματήσει έστω και χωρίς τις ΗΠΑ. 'Αλλωστε ένας αμερικανός πρόεδρος δεν είναι αιώνιος. Και είναι σχεδόν απίθανο ο διάδοχος του Τραμπ μετά το 2028, να συνεχίσει αυτή την καταστροφική ρητορική και τις αρνητικές πολιτικές. Αυτό που είναι αρκετά πιθανόν να συμβεί είναι να μετατοπισθεί το ορόσημο net-zero, δηλαδή ο μηδενισμός της εκπομπής αερίων θερμοκηπίου, από το έτος 2050 στο έτος 2060

Συμπερασματικά, το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής τυγχάνει πλέον διαχείρισης όχι μόνο από κυβερνητικές δομές, αλλά κυρίως από τις επιχειρήσεις που αναγνωρίζουν την οικονομική και ηθική σημασία της. Ο ρόλος του Τραμπ, όσο κι αν επηρέασε τη δημόσια συζήτηση, φαίνεται να ξεπερνιέται από μια νέα πραγματικότητα: αυτή όπου η βιωσιμότητα δεν είναι πολιτική επιλογή, αλλά επιχειρηματική αναγκαιότητα.