Δεν είναι η πρώτη φορά που ο πλανήτης γη βιώνει μια κλιματική αλλαγή. Όμως η ιστορία μας έχει δείξει πως όταν μεγάλοι πολιτισμοί στην ακμή της δόξας τους υπερέβαλλαν τους εαυτούς τους ή οδήγησαν την κατανάλωση των φυσικών πόρων στα άκρα, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ενισχύθηκαν με ολέθριες συνέπειες για αυτούς.
Ένα παράδειγμα είναι ο πολιτισμός των Μάγια, που ενώ διήρκεσε περίπου 3.000 χρόνια, γνώρισε την παρακμή αφενός λόγω μιας μεγάλης περιόδου ξηρασίας που κατέστρεψε τις σοδειές και μείωσε τα αποθέματα νερού αφετέρου όμως και του υπερπληθυσμού που επιβάρυνε υπερβολικά τους πόρους και οδήγησε σε βίαιες συγκρούσεις με άλλα έθνη.
Για να πάμε σε ένα πιο κοντινό παράδειγμα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου μπορούμε να δούμε την παρακμή και εξαφάνιση της Ακκαδικής Αυτοκρατορίας που κυριάρχησε για ένα αιώνα πριν από 4.000 περίπου χρόνια στην Μεσοποταμία. Η αυτοκρατορία ήταν στο απόγειο της δόξας της αλλά γύρω στο 2.200 π.Χ. τα πράγματα άλλαξαν. Οι λόγοι της απότομης παρακμής και εξαφάνισης της ισχυρής αυτοκρατορίας ήταν ένα μυστήριο για τους αρχαιολόγους μέχρι που μερικά χρόνια πριν Γάλλοι και Αμερικανοί επιστήμονες με βάση συνδυασμένα αρχαιολογικά και παλαιοκλιματικά στοιχεία παρουσίασαν στο περιοδικό Science ισχυρές ενδείξεις για το ότι η κλιματική αλλαγή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κατάρρευση αυτής της προηγμένης κοινωνίας.
Σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάστηκε η αυτοκρατορία καταστράφηκε λόγω των μεταβαλλόμενων κλιματικών συνθηκών Στην αρχή μια μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη κάλυψε την περιοχή με στάχτη. Στη συνέχεια οι πλούσιες καλλιεργήσιμες εκτάσεις της βόρειας Μεσοποταμίας επλήγησαν από μια ξαφνική ξηρασία που διήρκεσε 300 χρόνια και έπληξε τις αγροτικές καλλιέργειες και τους αγρότες που εγκατέλειψαν τη γη τους και συνέρρευσαν στις πόλεις της νότιας Μεσοποταμίας - στο σημερινό Ιράκ. Αποτέλεσμα αυτού του μεγάλου κύματος μετανάστευσης και η απροσδόκητη εισροή προσφύγων στις περιοχές αυτές ήταν η υπέρμετρη επιβάρυνση των πόρων της αστικής κοινωνίας. Γραπτά αρχεία δείχνουν ότι οι ηγέτες των πόλεων ύψωσαν τείχη για να κρατήσουν τους μετανάστες έξω, προκαλώντας βίαιες συγκρούσεις που οδήγησαν τελικά στην πτώση της αυτοκρατορίας και στην εξαφάνισή της από προσώπου γης.
Και για να έλθουμε τώρα στη σύγχρονη εποχή βλέπουμε πως υπάρχει μια διαρκής έντονη συζήτηση για το αν η κλιματική αλλαγή και η ξηρασία επηρέασε το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία που είχε ως αποτέλεσμα τα κύματα μετανάστευσης προς την Ευρώπη. Κατά τα έτη 2006-2010, το λεγόμενο Fertile Crescent στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Δυτική Ασία επλήγη από τη χειρότερη ξηρασία στα μετεωρολογικά χρονικά. Πιθανολογείται και λόγω της αυξανόμενης εκπομπής αερίων άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Η ξηρασία είχε καταστροφικές επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή στη βορειοανατολική Συρία με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να εγκαταλείψουν σε μεγάλο ποσοστό τις περιοχές αυτές για αναζήτηση εργασίας σε περιοχές της χώρας που είχαν πληγεί λιγότερο. Αυτή η μετακίνηση πληθυσμών πρόσθεσε πιέσεις στη στέγαση, την αγορά εργασίας και την παροχή δημόσιων αγαθών. Το 2011 ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, αφού είχαν εξαπλωθεί σε μεγάλο μέρος της περιοχής οι εξεγέρσεις της "Αραβικής Άνοιξης". Οι άμεσες αιτίες της σύγκρουσης ήταν η λαϊκή δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση. Δεν μπορεί όμως να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ο κακός χειρισμός της ξηρασίας που έπληξε την χώρα να ενίσχυσε αυτή τη δυσαρέσκεια όπως και το ενδεχομενο η ξηρασία αυτή να ήταν αποτέλεσμα της κλιματική αλλαγής.
Όποιος και να έχει δίκιο στην συζήτηση αυτή δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός πως από την βιομηχανική επανάσταση και μέχρι σήμερα όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ρυπογόνων αερίων διοχετεύονται στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας ένα πρωτοφανή ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας.
Είδαμε παραπάνω πως ένας ακμάζων πολιτισμός μια από τις πρώτες ισχυρές αυτοκρατορίες ήταν σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τους ερευνητές η πρώτη που γνωρίζουμε πως κατέρρευσε ως αποτέλεσμα απότομης κλιματικής αλλαγής. Η κατάρρευσή της πρέπει να γίνει παράδειγμα για το τι θα μπορούσε να συμβεί στη σύγχρονη κοινωνία σε περιόδους περιβαλλοντικών αναταραχών και μεγάλων κυμάτων μετανάστευσης. Γιατί όταν οι περιβαλλοντικές συνθήκες επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων αυτοί αναγκαστικά εγκαταλείπουν τις πληγείσες περιοχές και μεταναστεύουν σε πιο πλούσιες με αποτέλεσμα την αύξηση της πίεσης στους πόρους των περιοχών αυτών και την πρόκληση περισσότερων προβλημάτων.
Σήμερα τα καμπανάκια έχουν χτυπήσει γιατί μέχρι το 2050 η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι πιθανό να ανέβει ακόμη 1,5°C ή και 2°C με καταστροφικά αποτελέσματα. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα απειλήσει πόλεις και οικισμούς που βρίσκονται σε παράκτιες περιοχές. Η ξηρασία που θα πλήξει πολλές περιοχές του πλανήτη θα απειλήσει τις γεωργικές και κτηνοτροφικές μονάδες. Οι καταρρακτώδεις βροχές αποτέλεσμα της αύξησης της θερμοκρασίας της θάλασσας θα πλήξει κοινότητες και καλλιέργειες. Αυτά θα οδηγήσουν τους κατοίκους των πληγεισών περιοχών σε μαζικές μεταναστεύσεις παρόμοιες με αυτές που παρατηρήθηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια προκειμένου να αναζητήσουν ένα καλύτερο τόπο να ζήσουν όπου θα έχουν πρόσβαση σε τροφή και καθαρό νερό.
Δεν πρέπει να υποτιμάμε την πρόκληση που αντιμετωπίζουμε λόγω της κλιματικής αλλαγής. Όμως εμείς σε αντίθεση με παλαιότερους κραταιούς πολιτισμούς είμαστε σήμερα σε θέση να προλάβουμε τις συνέπειες ακόμη και τώρα στο “πάρα πέντε”. Αρκεί όλοι να κάνουμε την προσπάθεια που αναλογεί στον καθένα από εμάς.
Στην E-On Integration προσπαθούμε να συνεισφέρουμε στην προσπάθεια αυτή με το να βοηθάμε τις επιχειρήσεις να γίνουν περισσότερο ανθεκτικές και βιώσιμες στις συνθήκες που θα αντιμετωπίσουν στο πολύ κοντινό μέλλον ώστε να συνεχίσουν να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες και να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο.